Eğitimin önemli bir amacı da insan aklının ve zihinsel süreçlerinin geliştirilmesine yardımcı olmak. Aynı zamanda insanın kendini anlamasına ve tanımasına vesile olmak. Hatta kendini tanımasının yanında diğer varlıkları ve dünyadaki varlık sebeplerini de anlamasına yardım eder. Ayrıca insanların hayatı anlayabilir ve yaşamın sebebinin gereğini yerine getirmeye doğru bir yol haritası alanı da açar.
Eğitim yolculuğunda, doğru bilgiyi keşfetmek ve doğru bilgiyi kullanmak ve bilgiyi hayatının her alanlarına transfer ederek doğru bir ilişkiler yumağı oluşturmaktır. Bu aşamada doğru bilgi elde etmek ve bilgiyi kullanabilme yeteneğini öğrenmek çok önemlidir. Tabii bu durumda verilen eğitimin içeriği ve kapsamı da çok önemlidir. Yolu, amacı, gayesi, kapsamı belli olacak şekilde olmalıdır. Alice harikalar diyarında gibi masalların mantığıyla değil. Böyle bir mantık olursa nereye varacağınız belli değildir, nereye varacağınız belli değilse; hangi yoldan yürüyeceğinizin anlamı da kalmaz.
Peki, eğitimin bize vereceği şeyler neler olmalıdır?
Eğitim, ona talip olan her bireyi, iyi, doğru ve güzele teşvik etmelidir.
Eğitim, kozmik düzenle bağlantılı şekilde iyi, doğru ve güzele göre tasavvur oluşturmalı ve insanın doğuştan getirdiği meziyetlerini geliştirmeli ve ortaya çıkarmalıdır.
Eğitim, bize kavramlar ve değişmez gerçekler üzerine fikir oluşturmamıza yardım etmelidir.
Hayattaki olaylara, olgulara, durumlara ve varlığa, evrene, insanlığa sistematik bir bütünlük içerisinde bakabilmeyi ve aynı zamanda parça bütün ilişkisini kurabilmesi öğretilmelidir.
Eğitim her kişiye toplumsal sorumluluk bilinci kazandırmaya yardımcı olmalıdır.
İnsan hakları, sosyal adalet, eşitlik ve emek gibi kavramların değerinin bilinmesini sağlamaktır.
Bizler insanız ve sosyal bir varlığı teşekkül ediyoruz bu yüzden sosyal uyumu ve anlayış kültürünü geliştirmelidir.
Toplumun iyi taraflarını almak ve değiştirilmesi gereken yanları için eleme yaparak toplumsal bir eleştirel düşünce geleneği kazanarak bilimde ilerlemeye götürmelidir.
İnsan kazandığı maddi ve manevi birikimini gelecek nesillerine barakan bir varlık olduğundan eğitimin toplumun değerlerini ve birikimlerini yeni nesillere aktararak kültürel sürekliliği sağlamalıdır.
Eğitimin amacı yetenekleri keşfetmek, geliştirmek, mesleki becerileri kazandırmak ve kişileri iktisadi, sosyal ve siyasal hayata hazırlamak olmalıdır.
Eğitimin bize katabileceği kanımca en yüksek değerler: Sorgulamaya, düşünmeye ve eleştirel bakış açısıyla beraber yeni bilgilere açık bir zihnin oluşturması ve farkındalık yaratması ve bununla gelen kronik bir anlama çabası ve hoşgörü özelliği kazandırır. Bunun mukabilinde davranışlarımızı, düşüncelerimizi, tutumlarımızı, duygularımızı, kültürümüzü, inançlarımızı ve daha birçok şeyi önemli ölçüde etkileyen ve değiştiren bir dönüştürücü yasasıdır. Yeter ki insan eğitilebilir bir insan olduğunu kabul etsin. “Eğitilemez insanlar da mı var?” diye bir soru sorarsanız el-cevap: hayat eğitilemezlerle, öğretilemezlerle ve öğrenme yerlerini kapatanlarla dolu olduğu için, bu kadar külfetli ve zorluklarla dolu acı içinde bir dünyada yaşıyoruz.
Neticede eğitimin önemini, mahiyetini kavramamız gerekir. Zira eğitim doğru bilgiye ulaşma hakkımızı sağlar. Bir nevi ışığın sızacağı bütün aralıkları bulma alanını elde eder. Öte yandan insanlık için önemli bir değer olarak da eğitim, barışçı, özgürleştirici, demokratikleştiren değerlerin akıntısında insanların yüzmesini sağlar.
Akla, mantığa, bilime, sorgulamaya, eleştiriye ve rasyonel düşünceyle hemhal olmuş bir eğitimin, en küçük bir şüpheyi bile kabul etmeyen, akıl yürüten ve gerçekleri öğrenmeye çalışan her bireyin önemli bir aracı konumundadır.
